3 bước xử lý những dấu hiệu đầu tiên của bàn chân tiểu đường

Bàn chân tiểu đường là một tình trạng phổ biến xảy ra khi người mắc bệnh tiểu đường gặp vấn đề về sức khỏe của đôi chân. Điều này thường xảy ra do tác động lâu dài của bệnh tiểu đường lên hệ thần kinh và mạch máu của cơ thể. 

 

Bàn chân tiểu đường là gì?

Bàn chân tiểu đường hay còn gọi là bàn chân đái tháo đường, là từ dùng để mô tả tình trạng bàn chân ở bệnh nhân tiểu đường khi có sự hiện diện của tình trạng:

• Nhiễm trùng.
• Loét và/hoặc phá hủy mô sâu.

Tình trạng bàn chân tiểu đường được cho là có liên quan bất thường về thần kinh và bệnh động mạch ngoại biên bất kể mức độ ở bàn chân.

Theo Liên đoàn Đái tháo đường Thế giới, mỗi năm có khoảng 9.1 đến 26.1 triệu người loét bàn chân tiểu đường & khoảng 19 – 34% người bệnh tiểu đường sẽ bị loét chân ít nhất 1 lần trong đời. Cũng theo ước tính, có đến 40% người bệnh tiểu đường bị tái phát loét bàn chân chỉ sau 01 năm lành vết thương.

Một cách tổng quan, bàn chân tiểu đường thường đi kèm với một loạt các triệu chứng và biến chứng, đặc biệt là khi bệnh không được điều trị kịp thời và hiệu quả.

Xem thêm: 3 biến chứng tiểu đường ở chân nguy hiểm

Những dấu hiệu của bàn chân tiểu đường

Đau và khó chịu

Đau và khó chịu trong đôi chân là một trong những dấu hiệu quan trọng của bàn chân tiểu đường. Điều này thường xuất hiện do tổn thương thần kinh, một biến chứng phổ biến của bệnh tiểu đường. Tổn thương thần kinh xảy ra khi mức đường huyết cao kéo dài gây ra tổn thương cho các sợi thần kinh trên khắp cơ thể, đặc biệt là ở đôi chân.

Khi các sợi thần kinh bị tổn thương, thường bắt đầu từ các ngón chân và lan ra phía trên chân theo thời gian. Khi này, người bệnh có thể cảm nhận đau, nhức nhối, hoặc một cảm giác khó chịu, nhưng cũng có thể gặp phải tình trạng giảm cảm giác. Đau có thể ở dạng như đốt, cắt, châm chọc, hoặc như đau nặng đến mức không thể chịu được.

Xem thêm: Các biến chứng phổ biến do bệnh đái tháo đường và cách phòng ngừa

Tình trạng đau này có thể trở nên nghiêm trọng hơn vào buổi tối hoặc vào ban đêm, khi người bệnh đang nghỉ ngơi. Điều này có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ và gây ra sự không thoải mái nghiêm trọng. Đôi khi, đau có thể trở nên tăng cường khi tiếp xúc với nhiệt độ cao, hoặc khi làm việc cường độ cao.

 

Vì vậy, việc nhận biết và chăm sóc kịp thời các dấu hiệu của đau và khó chịu trong đôi chân là rất quan trọng đối với những người mắc bệnh tiểu đường. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào của bàn chân tiểu đường, việc kịp thời xử lý đúng cách và có tư vấn, hướng dẫn của chuyên gia, bác sĩ, là vô cùng cần thiết để đảm bảo rằng vấn đề được chăm sóc và điều trị kịp thời và hiệu quả.

Xem thêm: Phòng ngừa 45% biến chứng đái tháo đường chỉ sau 3 tháng

Mất cảm giác hoặc giảm cảm giác

Dấu hiệu mất cảm giác hoặc giảm cảm giác trong chân là một biểu hiện phổ biến của bàn chân tiểu đường, và đây thường là kết quả của một tình trạng gọi là biến chứng thần kinh tiểu đường. Đây là một biến chứng phổ biến của bệnh tiểu đường, mà trong đó các sợi thần kinh trên khắp cơ thể bị tổn thương do mức đường huyết cao kéo dài.

Khi các sợi thần kinh bị tổn thương, nó có thể dẫn đến mất cảm giác hoặc giảm cảm giác ở chân. Cảm giác giảm sút này có thể làm cho người bệnh cảm thấy như đôi chân đang “tê” hoặc “chảy nước”. Họ có thể không cảm nhận được cảm giác của việc chạm, đau hoặc nhiệt độ, hoặc cảm giác này có thể bị giảm sút đáng kể.

Xem thêm: 5 cách kiểm soát bệnh tiểu đường hiệu quả

Điều này có thể gây ra một loạt các vấn đề khác nhau. Ví dụ, nếu mất cảm giác ở đôi chân, người bệnh có thể không cảm nhận được vết thương hoặc tổn thương trên da của chân. Điều này có thể dẫn đến việc không nhận ra và không điều trị kịp thời các vấn đề như vết thương, loét hoặc nhiễm trùng, gây ra nguy cơ cao cho sự tổn thương và biến chứng nghiêm trọng hơn.

Ngoài ra, mất cảm giác cũng có thể làm tăng nguy cơ tai nạn và chấn thương cho người bệnh, do họ không cảm nhận được sự đau hoặc sự nguy hiểm một cách chính xác khi làm việc hoặc di chuyển.

Sưng đau và viêm nhiễm

Dấu hiệu sưng đau và viêm nhiễm trong các khớp, cơ hoặc dây chằng của chân là một biểu hiện khác của bàn chân tiểu đường, thường xảy ra khi bệnh tiểu đường gây ra các vấn đề về mạch máu và hệ thống miễn dịch của cơ thể.

Xem thêm: Tiểu đường type 2 có nguy hiểm không? 5 điều bạn cần biết

Khi người mắc bệnh tiểu đường gặp vấn đề về mạch máu, đặc biệt là khi cấp máu đến các phần của cơ thể như chân bị suy giảm, các mô và cơ trong khu vực này có thể bị tổn thương và viêm nhiễm dễ dàng hơn. Viêm nhiễm có thể xảy ra trong các khớp, gây đau và sưng tại các điểm đau.

Ngoài ra, viêm nhiễm cũng có thể xảy ra trong các cơ và dây chằng của chân do tổn thương liên quan đến bệnh tiểu đường. Khi các mô và cơ bị tổn thương, cơ thể thường kích thích một phản ứng viêm nhiễm để cố gắng phục hồi tổn thương. Tuy nhiên, trong trường hợp của người mắc bệnh tiểu đường, hệ thống miễn dịch có thể không hoạt động hiệu quả như bình thường, dẫn đến việc viêm nhiễm kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng hơn.

Xem thêm: Tiểu đường tuýp 2 là nặng hay nhẹ? Cách điều trị bệnh hiệu quả

Kết quả là, người mắc bệnh tiểu đường có thể trải qua các triệu chứng của viêm nhiễm, bao gồm sưng đau và khó chịu trong các khớp, cơ, và dây chằng của chân. Cảm giác sưng và đau có thể làm giảm chất lượng cuộc sống và khả năng di chuyển của họ, đồng thời tăng nguy cơ cho các biến chứng nghiêm trọng như viêm nhiễm phát triển.

Vết thương và loét

Dấu hiệu về vết thương và loét trên da của chân trong trường hợp của bàn chân tiểu đường thường là một biểu hiện của vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe. Điều này thường xuất phát từ việc tổn thương da do hai yếu tố chính: tổn thương thần kinh và vấn đề về mạch máu.

• Tổn thương thần kinh: là một biến chứng phổ biến của bệnh tiểu đường, khiến cho người mắc bệnh mất cảm giác hoặc cảm giác giảm sút ở các phần của cơ thể, đặc biệt là ở đôi chân. Do không cảm nhận được cảm giác đau hoặc sự tổn thương, người bệnh có thể không nhận ra khi da của họ bị tổn thương, chẳng hạn như khi bị trầy xước hoặc va đập nhẹ.
• Vấn đề về mạch máu: Bệnh tiểu đường có thể gây ra vấn đề về mạch máu, gây suy giảm cấp máu tới các phần của cơ thể. Khi cơ thể không cung cấp đủ máu và dưỡng chất đến da, khu vực đó có thể trở nên dễ tổn thương hơn và khó lành.

Kết hợp hai yếu tố trên, các vết thương và loét trên da của chân thường xuất hiện ở các vị trí có áp lực cao hoặc có khả năng chịu tổn thương, chẳng hạn như ngón chân hoặc phần dưới của chân. Những vết thương này có thể rất nhỏ và không đáng kể ban đầu, nhưng do tổn thương thần kinh và vấn đề mạch máu, chúng không lành nhanh chóng và có thể trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian.

Xem thêm: Vết thương lâu lành ở người đái tháo đường xử lý như thế nào?

Vết thương và loét trên da chân là một dấu hiệu cảnh báo rằng người mắc bệnh tiểu đường đang gặp phải các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe của đôi chân. Việc quản lý cẩn thận và chăm sóc kịp thời cho các vết thương này là rất quan trọng để tránh các biến chứng nghiêm trọng như viêm nhiễm và loét không lành. Điều này thường đòi hỏi sự can thiệp của các chuyên gia y tế để điều trị và theo dõi tình trạng sức khỏe của bàn chân.

Biến dạng và phình to

Dấu hiệu biến dạng và phình to của bàn chân trong trường hợp của bệnh tiểu đường thường là kết quả của hai yếu tố chính: tổn thương dây chằng và cơ, cũng như vấn đề về mạch máu.

• Tổn thương dây chằng và cơ: Bệnh tiểu đường có thể gây ra tổn thương cho dây chằng và cơ trong cơ thể. Điều này thường xảy ra do tác động dài hạn của bệnh lên hệ thần kinh, gây ra tổn thương thần kinh, và cũng có thể liên quan đến các vấn đề về mạch máu. Tổn thương này có thể làm suy yếu cơ bắp và dây chằng, dẫn đến các thay đổi trong hình dạng và kích thước của chân.
• Vấn đề về mạch máu: Bệnh tiểu đường có thể làm suy giảm cấp máu đến các phần của cơ thể, bao gồm cả chân. Khi mạch máu không cung cấp đủ dưỡng chất và oxy cho các mô cơ bắp và dây chằng, chúng có thể trở nên yếu và dễ bị biến dạng.

Xem thêm: Điều trị đái tháo đường: Lợi ích từ việc thay đổi chế độ vận động

Kết hợp hai yếu tố trên, các ngón chân có thể bắt đầu biến dạng, thường là cong hoặc méo, và bàn chân có thể phình to. Điều này có thể là kết quả của cơ bắp yếu, dây chằng chảy xệ, và cũng có thể do sưng tăng lên do vấn đề về mạch máu.

Biến dạng và phình to của bàn chân không chỉ gây ra sự không thoải mái mà còn có thể làm tăng nguy cơ cho các vấn đề khác như viêm nhiễm, loét, và thậm chí là suy giảm chức năng của chân. Điều này đặc biệt quan trọng đối với người mắc bệnh tiểu đường, vì họ cần phải chăm sóc đặc biệt để tránh các biến chứng nghiêm trọng và duy trì chất lượng cuộc sống.

Các bước xử lý bàn chân tiểu đường

Điều trị loét bàn chân tiểu đường kịp thời rất quan trọng, vì nếu vết loét nhiễm trùng nặng có thể dẫn đến phải đoạn chi để cứu tính mạng người bệnh.

Do đó, ngoài việc thường xuyên kiểm tra và chăm sóc bàn chân để ngăn ngừa loét ở người chưa gặp vết thương, thì việc phát hiện sớm và điều trị loét bàn chân đã hình thành do biến chứng tiểu đường cũng cần được thực hiện liên tục.

Trong chăm sóc bàn chân tiểu đường, phần lớn bác sĩ lâm sàng điều trị sẽ dựa trên các nguyên tắc cơ bản sau:

Giảm áp lực và bảo vệ vết loét cho bàn chân tiểu đường

Giảm áp lực và bảo vệ vết loét cho bàn chân tiểu đường là một phần quan trọng trong việc quản lý và điều trị vết loét trên chân của những người mắc bệnh tiểu đường. Khi vết loét hình thành do áp lực gia tăng lên bàn chân, việc giảm tải áp lực là chìa khóa quan trọng để ngăn chặn sự tiếp tục tổn thương và thúc đẩy quá trình lành vết loét.

Xem thêm: Biến chứng đái tháo đường type 2: mối liên hệ đái tháo đường và tuyến tụy

Cách thực hiện giảm áp lực và bảo vệ vết loét thường bao gồm:

• Đổi kích cỡ giày dép phù hợp: Chọn giày dép có kích thước phù hợp với kích thước chân để tránh tạo ra áp lực không cần thiết lên bàn chân. Giày dép phải đủ rộng để không làm nặng thêm áp lực lên vùng loét và đủ thoải mái để không gây cảm giác chật chội hoặc gò bó.
• Lót miếng đệm giữa các ngón chân: Sử dụng miếng đệm mềm mại hoặc silicone để giữ khoảng cách giữa các ngón chân. Điều này giúp giảm áp lực giữa các ngón chân và giảm nguy cơ gây tổn thương hoặc làm trầy loét vùng da nhạy cảm.
• Sử dụng dụng cụ chỉnh hình có thể tháo rời: Máng bột hoặc nẹp có thể được sử dụng để điều chỉnh hình dạng của bàn chân và giảm áp lực lên vùng loét. Những dụng cụ này có thể được tùy chỉnh và tháo rời để phù hợp với vị trí và loại vết loét cụ thể.

Tóm lại, việc giảm áp lực và bảo vệ vết loét cho bàn chân tiểu đường là một phần quan trọng của quy trình điều trị và chăm sóc bàn chân cho những người mắc bệnh tiểu đường. Điều này giúp ngăn chặn sự tiếp tục tổn thương, tăng cường quá trình lành vết loét và giữ cho bàn chân của họ khỏe mạnh.

Phục hồi tưới máu mô để cải thiện tình trạng thiếu máu cục bộ

Phục hồi tuần hoàn máu mô là cách để cải thiện tình trạng thiếu máu cục bộ ở bàn chân. Kỹ thuật này gồm việc tái thông các động mạch ở chân để cải thiện lưu thông máu đến các vùng da và cơ trong chân. Nó được xem là phương pháp hiệu quả để giúp phục hồi sự tuần hoàn máu cho các vùng da và mô bị tổn thương.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc tái thông mạch máu không phù hợp cho tất cả mọi người. Nếu người bệnh được đánh giá là khó có thể thành công, thì nên tránh tái thông mạch.

Hiện nay, không có bằng chứng rõ ràng về việc sử dụng thuốc để cải thiện lưu thông máu trong điều trị vết loét bàn chân tiểu đường. Vì vậy, tái thông mạch máu được xem là phương pháp hiệu quả nhất để cải thiện lưu thông máu đến vết thương.

Ngoài ra, cũng cần xem xét các biện pháp điều trị khác như kiểm soát huyết áp và mức độ lipid trong máu, cai thuốc lá hoặc sử dụng thuốc để ngăn ngừa hình thành cặn trong tiểu cầu để giảm nguy cơ về các vấn đề tim mạch.

Điều trị nhiễm trùng loét bàn chân tiểu đường

Để giúp lành vết thương trên bàn chân tiểu đường không bị nhiễm trùng nhưng vẫn chưa lành sau 4-6 tuần, trong trường hợp đã được chăm sóc kỹ lưỡng:

• Sử dụng liệu pháp oxy cao áp: Đây là một phương pháp điều trị bổ trợ để hỗ trợ việc lành vết loét do thiếu máu cục bộ, ngay cả khi đã tái thông mạch máu. Các thiết bị sử dụng oxy cao áp có thể giúp cung cấp lượng oxy tốt hơn đến vùng da bị tổn thương, từ đó kích thích quá trình lành vết thương.
• Sử dụng băng gạc tẩm Sucrose Octasulfate (NOSF): Đây là loại băng gạc đặc biệt chăm sóc vết thương trên bàn chân của những người mắc bệnh tiểu đường. Băng gạc này được gợi ý sử dụng bởi Tổ chức Quốc tế Bàn chân Đái tháo đường. 

Một sản phẩm uy tín có chứa NOSF là UrgoStart, được sản xuất bởi tập đoàn URGO từ Pháp. Công nghệ TLC-NOSF độc quyền trong băng gạc này có các ưu điểm sau:

• Giữ ẩm cho vết thương, thúc đẩy tăng sinh tế bào tái tạo, giúp vết thương lành nhanh hơn lên đến 60 ngày so với các phương pháp truyền thống.
• Dễ sử dụng, không gây đau khi thay băng, với lớp nền băng gạc có khả năng thấm hút tốt.
• Ngăn chặn hiện tượng maceration (mềm da do tiếp xúc dài hạn với độ ẩm cao), và hấp thụ lượng dịch tiết từ vết thương, giúp duy trì môi trường sạch sẽ và khô ráo.

Tại cửa hàng sản phẩm chính hãng dành cho người đái tháo đường của DiaB, bạn có thể mua ngay băng gạc UrgoStart chính hãng, được hỗ trợ bảo hành, chuyên viên hướng dẫn và hỗ trợ sử dụng.

Sản phẩm băng gạc UrgoStart chính hãng: MUA NGAY

 

Tham khảo thêm:

https://tytphuongtansonnhi.medinet.gov.vn/chuyen-muc/bien-chung-ban-chan-dai-thao-duong-nhan-biet-de-phong-ngua-cmobile11699-87622.aspx 

https://www.benhvien108.vn/duoc-lam-sang/dieu-tri-nhiem-trung-ban-chan-tren-nguoi-benh-dai-thao-duong.htm 

https://moh.gov.vn/chuong-trinh-muc-tieu-quoc-gia/-/asset_publisher/7ng11fEWgASC/content/bien-chung-hoai-tu-ban-chan-o-nguoi-ai-thao-uong