Nhiều người mắc bệnh tiểu đường lo lắng rằng ăn trái cây có thể khiến lượng đường trong máu của họ tăng lên. Trên thực tế, đây vẫn có thể là một phần lành mạnh trong chế độ ăn uống của người bệnh tiểu đường, nếu được lựa chọn và ăn đúng cách.

Tại sao trái cây tốt cho cho người tiểu đường?

Đây là một nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ quan trọng. Những chất dinh dưỡng này có thể giúp người bệnh tiểu đường:

Kiểm soát lượng đường trong máu

Chất xơ trong hoa quả có thể giúp làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thụ đường vào máu. Điều này có thể giúp ngăn ngừa lượng đường trong máu tăng đột biến sau khi ăn.

Cụ thể:

• Giữ đường trong ruột: Chất xơ hòa tan trong nước có thể kết hợp với đường trong ruột, tạo thành một chất gel dày. Chất gel này sẽ làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thụ đường vào máu.
• Tăng cường sản xuất insulin: Chất xơ không hòa tan có thể giúp tăng cường sản xuất insulin, một loại hormone giúp cơ thể sử dụng đường từ thức ăn để tạo năng lượng.

Giảm nguy cơ mắc các biến chứng của tiểu đường

Hoa quả chứa các chất chống oxy hóa và chất dinh dưỡng khác có thể giúp giảm nguy cơ mắc các biến chứng của tiểu đường, chẳng hạn như bệnh tim, đột quỵ, bệnh thận và mù lòa.

Cụ thể, các chất chống oxy hóa có thể giúp:

• Loại bỏ các gốc tự do: Các gốc tự do là những phân tử không ổn định có thể gây hại cho tế bào. Chất chống oxy hóa có thể giúp loại bỏ các gốc tự do, bảo vệ tế bào khỏi bị hư hại.
• Giảm viêm: Viêm là một quá trình tự nhiên của cơ thể, nhưng viêm mãn tính có thể góp phần gây ra các biến chứng của tiểu đường. Chất chống oxy hóa trong hoa quả có thể giúp giảm viêm.

Cải thiện sức khỏe tổng thể

Loại thực phẩm này có thể giúp cải thiện sức khỏe tim mạch, tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư. Cụ thể:

• Giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt: Chứa chất xơ, vitamin C và các chất dinh dưỡng khác có thể giúp giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt.
• Tăng cường hệ miễn dịch: Các loại chứa vitamin C, vitamin A và các chất dinh dưỡng khác có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch.
• Giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư: Do chứa các chất chống oxy hóa, hoa quả có thể giúp giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư, chẳng hạn như ung thư vú, ung thư đại trực tràng và ung thư phổi.

Loại nào tốt cho người tiểu đường?

Khi chọn thực phẩm cho bệnh đái tháo đường, điều quan trọng là phải xem xét tác động của chúng đối với lượng đường trong máu. Dưới đây là một số nguyên tắc giúp bạn đưa ra lựa chọn sáng suốt:

Chỉ số đường huyết (GI)

Chỉ số đường huyết (GI) là một thước đo tốc độ mà carbohydrate trong một loại thực phẩm làm tăng lượng đường trong máu. GI được đánh giá trên thang điểm từ 0 đến 100, trong đó 0 là không có tác động đến lượng đường trong máu và 100 là có tác động nhanh nhất.

Tham khảo thêm: Chỉ số đường huyết trong chẩn đoán và điều trị đái tháo đường

Loại có GI thấp (55 hoặc ít hơn) thường tốt hơn cho những người tiểu đường vì chúng làm tăng lượng đường trong máu chậm hơn và từ từ hơn.

Loại có GI cao (70 trở lên) có thể làm tăng lượng đường trong máu nhanh chóng, điều này có thể gây khó khăn cho việc kiểm soát lượng đường trong máu ở những người bệnh tiểu đường.

GI của một loại thực phẩm phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm:

• Loại carbohydrate: Carbohydrate phức tạp, chẳng hạn như chất xơ, có xu hướng có GI thấp hơn carbohydrate đơn giản, chẳng hạn như đường.
• Cách chế biến: Thực phẩm tươi có xu hướng có GI thấp hơn thực phẩm đã chế biến (nước ép, sinh tố)
• Khẩu phần: Khẩu phần lớn hơn sẽ làm tăng lượng đường trong máu nhiều hơn.

Mặc dù loại có GI thấp có thể mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh tiểu đường, nhưng người bệnh tiểu đường vẫn cần lưu ý khi ăn, vì thực phẩm này cũng chứa carbohydrate, có thể làm tăng lượng đường trong máu. Dưới đây là một số lưu ý khi ăn cho người bệnh tiểu đường:

• Lựa chọn loại có GI thấp: Người bệnh tiểu đường nên ưu tiên ăn hoa quả có GI thấp, chẳng hạn như anh đào, táo, lê, quả mọng và họ cam quýt.
• Ăn nguyên quả thay vì nước ép: Nước ép có GI cao hơn hoa quả tươi.
• Ăn cùng với các loại thực phẩm giàu protein hoặc chất xơ: Protein và chất xơ có thể giúp làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thụ đường.

Hàm lượng chất xơ

Chất xơ là một chất dinh dưỡng quan trọng đối với tất cả mọi người, nhưng đặc biệt quan trọng đối với người bệnh tiểu đường. Chất xơ có thể giúp:

• Kiểm soát lượng đường trong máu: Chất xơ hòa tan trong nước có thể làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thụ đường, giúp duy trì lượng đường trong máu ở mức ổn định.
• Giảm nguy cơ mắc các biến chứng của tiểu đường: Chất xơ có thể giúp giảm nguy cơ mắc các biến chứng của tiểu đường, chẳng hạn như bệnh tim, đột quỵ, bệnh thận và mù lòa.
• Cải thiện sức khỏe tổng thể: Chất xơ có thể giúp cải thiện sức khỏe tim mạch, tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư.
• Hoa quả là một nguồn cung cấp chất xơ tuyệt vời. Một khẩu phần (khoảng 150-200g) cung cấp khoảng 2-4g chất xơ.

Người bệnh tiểu đường nên ưu tiên lựa chọn loại giàu chất xơ, bao gồm:

• Các loại quả mọng: Các loại quả mọng, chẳng hạn như dâu tây, việt quất, mâm xôi và dâu đen, là một lựa chọn tuyệt vời cho người bệnh tiểu đường. Chúng có hàm lượng chất xơ cao (khoảng 8g mỗi khẩu phần) và GI thấp.
• Táo và lê: Táo và lê cũng là những lựa chọn tốt cho người bệnh tiểu đường. Chúng có hàm lượng chất xơ cao (khoảng 5g mỗi khẩu phần) và GI trung bình.
• Bơ: Bơ có hàm lượng chất béo cao, nhưng nó cũng là một nguồn cung cấp chất xơ tuyệt vời (khoảng 7g mỗi khẩu phần).

Đa dạng và cân bằng

Đây là một nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ quan trọng. Chúng có thể giúp người bệnh tiểu đường kiểm soát lượng đường trong máu, giảm nguy cơ mắc các biến chứng của tiểu đường và cải thiện sức khỏe tổng thể.

Để tối đa hóa lợi ích của thực phẩm, người bệnh tiểu đường nên nhắm đến sự lựa chọn đa dạng. Điều này có nghĩa là ăn nhiều loại hoa quả khác nhau, từ các loại quả mọng, họ cam quýt, có múi, nhiệt đới và có hạt.

Sự đa dạng trong chế độ ăn mang lại một số lợi ích sau:

• Cung cấp nhiều loại chất dinh dưỡng: Mỗi loại đều chứa các chất dinh dưỡng khác nhau. Bằng cách ăn nhiều loại hoa quả khác nhau, người bệnh tiểu đường có thể đảm bảo rằng họ nhận được đầy đủ tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết.
• Giảm nguy cơ thiếu hụt chất dinh dưỡng: Một số loại hoa quả có thể chứa một số chất dinh dưỡng nhất định với số lượng cao hơn các loại khác. Bằng cách ăn nhiều loại hoa quả khác nhau, người bệnh tiểu đường có thể giảm nguy cơ thiếu hụt các chất dinh dưỡng quan trọng.
• Ngăn ngừa sự đơn điệu trong chế độ ăn uống: Ăn nhiều loại hoa quả khác nhau có thể giúp ngăn ngừa sự đơn điệu trong chế độ ăn uống. Điều này có thể khiến việc ăn uống trở nên thú vị và hấp dẫn hơn.

Dưới đây là một số mẹo để tăng sự đa dạng trong chế độ ăn hoa quả của bạn:

• Thử các loại mới: Nếu bạn thường xuyên ăn cùng một vài loại hoa quả, hãy thử các loại mới. 
• Mua theo mùa: Hoa quả theo mùa thường có hương vị tốt hơn và giá cả phải chăng hơn.

Cá nhân hoá trong chế độ dinh dưỡng

Như đã đề cập ở trên, hoa quả là một phần lành mạnh trong chế độ ăn uống của người bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, phản ứng của mỗi người có thể khác nhau. Một số người có thể dung nạp tốt hơn những người khác. 

Do đó, điều quan trọng là người bệnh tiểu đường phải theo dõi lượng đường trong máu và quan sát xem các loại thực phẩm khác nhau ảnh hưởng đến đường huyết như thế nào.

Tham khảo thêm: Đường huyết ổn định nhờ chế độ dinh dưỡng phù hợp

Quan sát phản ứng của cơ thể với các loại trái cây

Khi ăn, người bệnh tiểu đường nên chú ý đến những thay đổi về lượng đường trong máu. Nếu lượng đường trong máu tăng đột biến sau khi ăn, bạn có thể cần hạn chế lượng ăn đó hoặc loại bỏ thực phẩm vừa ăn hoàn toàn khỏi chế độ ăn uống.

Dưới đây là một số mẹo để cá nhân hóa chế độ ăn của bạn:

• Bắt đầu với một lượng nhỏ và tăng dần mỗi ngày. Điều này sẽ giúp bạn xác định lượng đồ ăn mà cơ thể bạn có thể dung nạp mà không làm tăng lượng đường trong máu.
• Ăn cùng với các loại thực phẩm giàu protein hoặc chất xơ. Protein và chất xơ có thể giúp làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thụ đường.
• Ăn vào các bữa phụ hoặc bữa ăn chính: có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu.

Cách theo dõi lượng đường trong máu

Máy đo đường huyết liên tục FreeStyle Libre là một giải pháp hiện đại giúp người bệnh tiểu đường theo dõi lượng đường trong máu một cách dễ dàng và thuận tiện. Máy được thiết kế nhỏ gọn, dễ sử dụng và có thể được đeo trên cánh tay trong vòng 14 ngày.

Với máy FreeStyle Libre, người tiểu đường có thể theo dõi lượng đường trong máu của mình liên tục, 24/7, mà không cần phải lấy máu. Điều này giúp có thể theo dõi được xu hướng biến động của lượng đường trong máu và có những điều chỉnh phù hợp trong chế độ ăn uống, tập luyện và sử dụng thuốc.

Đối với việc điều chỉnh dinh dưỡng, máy FreeStyle Libre có thể giúp người bệnh tiểu đường:

• Xác định loại thực phẩm mà cơ thể họ có thể dung nạp tốt nhất.
• Xác định lượng thực phẩm mà cơ thể có thể dung nạp mà không làm tăng lượng đường trong máu.
• Điều chỉnh lượng ăn trong chế độ ăn uống phù hợp với nhu cầu.

Chỉ có tại DiaB, khi mua máy đo đường huyết liên tục FreeStyle Libre, người đái tháo đường còn có thêm chuyên gia sức khỏe đồng hành. Dựa vào những chỉ số đo được từ máy đo đường huyết liên tục, chuyên gia sẽ hướng dẫn điều chỉnh chế độ dinh dưỡng tối ưu, phù hợp với sở thích, thói quen của người tiểu đường.

Nếu bạn có thắc mắc về máy đo đường huyết liên tục hoặc muốn kiểm soát đường huyết hiệu quả hơn, hãy tham khảo chương trình thay đổi lối sống kết hợp với máy theo dõi đường huyết liên tục tại: https://abbott.diab.com.vn/ 

Tham khảo:

Khoa Nội Tiết – Bệnh viện Bạch Mai: https://bachmai.gov.vn/khoa-noi-tiet-dtd?idParam=14