Cẩm nang sức khỏe về nguyên nhân gây bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường là một bệnh mãn tính, mang theo nhiều biến chứng nguy hiểm và tác động đáng kể đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vậy nguyên nhân gây bệnh tiểu đường là gì? Việc hiểu rõ nguyên nhân bị bệnh tiểu đường là quan trọng để có thể đối phó và ngăn ngừa bệnh một cách hiệu quả. Cùng DiaB tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.

Bệnh tiểu đường là gì? 

Bệnh tiểu đường, hay còn được biết đến với tên đái tháo đường, là một trong những căn bệnh mãn tính phổ biến và ngày càng gia tăng trên khắp thế giới. Đây là một tình trạng sức khỏe mà cơ thể không thể duy trì mức đường huyết (glucose) trong máu ở mức bình thường. Điều này dẫn đến sự tích tụ đường huyết cao, gây hại cho nhiều cơ quan và mô trong cơ thể. 

Khi lượng đường trong máu cao, nó có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm bệnh tim mạch, đột quỵ, mù lòa, bệnh thận hay cắt cụt chi. Có ba loại tiểu đường chính: 

– Tiểu đường tuýp 1: xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy. Đây là loại tiểu đường phổ biến nhất ở trẻ em và thanh thiếu niên, nhưng cũng có thể xảy ra ở người lớn. 

– Tiểu đường tuýp 2: xảy ra khi cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả. Đây là loại tiểu đường phổ biến nhất, chiếm khoảng 90% tổng số người mắc tiểu đường. 

– Tiểu đường thai kỳ: xảy ra khi phụ nữ mang thai có lượng đường trong máu cao. Đây là loại tiểu đường tạm thời, nhưng có thể dẫn đến tiểu đường tuýp 2 sau khi sinh.

Triệu chứng của bệnh tiểu đường là gì?

Các triệu chứng của bệnh tiểu đường thường không xuất hiện ngay lập tức, và đôi khi có thể không xuất hiện cho đến khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn nghiêm trọng. Một số triệu chứng phổ biến của bệnh tiểu đường bao gồm:

Tiểu nhiều và nước tiểu tăng cao

Một trong những triệu chứng đặc trưng của tiểu đường là việc đi tiểu thường xuyên và lượng nước tiểu tăng cao. Người mắc bệnh có thể phải đi tiểu nhiều hơn so với người bình thường, điều này gây mất nước trong cơ thể và dẫn đến cảm giác khát nước liên tục, làm khô môi, gây ngứa ngáy da. 

Cảm giác đói liên tục và mệt mỏi 

Người mắc bệnh tiểu đường thường cảm thấy đói và mệt mỏi thường xuyên. Cơ thể không thể sử dụng glucose một cách hiệu quả, dẫn đến cảm giác đói liên tục và suy nhược. 

Sụt cân liên tục không rõ nguyên nhân

Mặc dù ăn nhiều và uống nhiều, người mắc bệnh tiểu đường có thể trải qua sự sụt cân đáng kể. Điều này thường xuất hiện do cơ thể không thể sử dụng glucose một cách hiệu quả để cung cấp năng lượng. 

Thị lực giảm

Mắt có thể bị ảnh hưởng khi bị tiểu đường, dẫn đến sự giảm sút thị lực. Hình ảnh trở nên mờ nhạt và có thể nhòe không rõ. 

Vết thương lâu lành và nguy cơ nhiễm trùng

Người mắc bệnh tiểu đường thường có vết thương ngoài da khó lành hoặc có nguy cơ nhiễm trùng cao. Điều này đặc biệt xảy ra ở các vùng da có nếp gấp và ẩm ướt, chẳng hạn như kẽ ngón tay, chân hoặc gần vùng kín.

Triệu chứng của bệnh tiểu đường ở trẻ em 

Trẻ em mắc bệnh tiểu đường thường có các triệu chứng tương tự như người lớn, nhưng cũng có thể có các triệu chứng khác, chẳng hạn như: tăng trưởng chậm, hay khát nước, đi vệ sinh nhiều, da khô, nhiễm trùng đường tiết niệu,…

Tìm hiểu thêm: 4 Tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo đường chính xác nhất

Nguyên nhân gây ra bệnh tiểu đường là gì? 

Sau khi đã hiểu về bệnh tiểu đường là gì, cùng DiaB tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân gây ra căn bệnh mãn tính này.

Nguyên nhân gây bệnh tiểu đường loại 1 

Trong nguyên nhân gây tiểu đường loại 1, có hai phân loại chính: loại 1A và loại 1B. 

Loại 1A, chiếm khoảng 95% trường hợp, xuất phát từ cơ chế tự miễn, mà hệ miễn dịch tấn công nhầm và phá hủy các tế bào có nhiệm vụ sản xuất insulin ở tuyến tụy. Người bệnh bị loại 1A buộc phải dùng nguồn insulin từ bên ngoài để duy trì mức đường huyết ổn định. 

Trái lại, loại 1B, chiếm 5% trường hợp còn lại, nguyên nhân gây ra không rõ ràng và đang được nghiên cứu thêm để hiểu rõ hơn về tình trạng này. Nhưng có thể liên quan đến yếu tố di truyền và môi trường. 

– Yếu tố di truyền: Người có người thân mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Nếu cha mẹ hoặc anh chị em của bạn mắc bệnh tiểu đường tuýp 1, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 10 lần so với người bình thường. 

– Yếu tố môi trường: Một số yếu tố môi trường có thể kích hoạt hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào sản xuất insulin, bao gồm nhiễm trùng, virus và chất độc. 

Khi hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào sản xuất insulin, cơ thể sẽ không thể sản xuất đủ insulin để kiểm soát lượng đường trong máu. Lượng đường trong máu cao có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm bệnh tim mạch, đột quỵ, mù lòa, bệnh thận và cắt cụt chi.

Nguyên nhân bị bệnh tiểu đường loại 2 

Nguyên nhân chính gây ra bệnh tiểu đường loại 2 là do cơ thể kháng insulin. Insulin là một hormone giúp cơ thể sử dụng glucose lấy từ thức ăn làm năng lượng. Khi cơ thể kháng insulin, các tế bào không thể sử dụng insulin một cách hiệu quả, dẫn đến lượng đường trong máu cao. 

Có nhiều yếu tố có thể góp phần gây ra bệnh tiểu đường loại 2, bao gồm: 

– Thừa cân hoặc béo phì: Thừa cân hoặc béo phì là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra bệnh tiểu đường loại 2. Khi cơ thể tích tụ quá nhiều chất béo, nó có thể khiến các tế bào trở nên kháng insulin. 

– Lối sống ít vận động: Lối sống ít vận động có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Khi bạn ít vận động, cơ thể sẽ sử dụng ít insulin hơn. 

– Chế độ ăn uống không lành mạnh: Chế độ ăn uống nhiều đường, chất béo và calo có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Chế độ ăn uống này có thể khiến cơ thể tích tụ quá nhiều chất béo và dẫn đến kháng insulin. Tuổi tác: Tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường loại 2 tăng theo tuổi tác. 

– Dân tộc: Người Mỹ gốc Phi, người Mỹ gốc Latinh và người Mỹ bản địa có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 cao hơn người da trắng. 

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2, bao gồm: tiền sử gia đình, một số bệnh mãn tính, một số loại thuốc chẳng hạn như steroid và thuốc chống trầm cảm, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.

Nguyên nhân gây ra bệnh tiểu đường thai kỳ 

Nguyên nhân chính gây ra bệnh tiểu đường thai kỳ là do sự thay đổi hormone trong thai kỳ khiến cơ thể khó sử dụng insulin. Insulin là một hormone giúp cơ thể sử dụng glucose lấy từ thức ăn làm năng lượng. Khi cơ thể khó sử dụng insulin, lượng đường trong máu có thể tăng cao. 

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ, bao gồm: 

– Thừa cân hoặc béo phì: Phụ nữ thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ cao hơn. 

– Tiền sử gia đình: Phụ nữ có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ cao hơn. 

– Tuổi tác: Phụ nữ mang thai trên 35 tuổi có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ cao hơn. 

– Tiền sử sinh con to: Phụ nữ đã từng sinh con to có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ cao hơn. 

– Tiền sử thai lưu: Phụ nữ có tiền sử thai lưu có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ cao hơn. 

Nguyên nhân cụ thể của bệnh tiểu đường thai kỳ vẫn chưa được hiểu rõ, nhưng có thể liên quan đến sự thay đổi hormone trong thai kỳ. Trong thai kỳ, nhau thai sản xuất các hormone kích thích gan sản xuất glucose. Điều này có thể khiến cơ thể khó sử dụng insulin và dẫn đến lượng đường trong máu cao.

Bệnh tiểu đường thai kỳ thường tự khỏi sau khi sinh, nhưng có thể dẫn đến tiểu đường tuýp 2 sau này.

Tìm hiểu thêm: Mẹ bầu đã biết chỉ số tiểu đường thai kỳ bao nhiêu là nguy hiểm?

Những đối tượng dễ mắc bệnh tiểu đường 

Bất kỳ ai, ở bất kỳ lứa tuổi, giới tính và thể trạng nào cũng đều có thể mắc bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, một số đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, bao gồm: 

– Người có tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường: Người có người thân mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. 

– Người thừa cân hoặc béo phì: Thừa cân hoặc béo phì là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra bệnh tiểu đường tuýp 2. 

– Người ít vận động: Lối sống ít vận động có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. 

– Người có chế độ ăn uống không lành mạnh: Chế độ ăn uống nhiều đường, chất béo và calo có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. 

– Người có các bệnh mãn tính khác: Một số bệnh mãn tính, chẳng hạn như hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) và bệnh béo phì ở trẻ em, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.

Ngày nay, tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường ở trẻ em có dấu hiệu gia tăng. Nguyên nhân của bệnh tiểu đường ở trẻ em chủ yếu là do lối sống kém lành mạnh, nạp quá nhiều đường và chất béo, không bổ sung đầy đủ chất xơ, hạn chế vận động.

Những biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được quản lý và điều trị một cách hiệu quả. Dưới đây là các biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường:

Bệnh tim mạch 

Bệnh tiểu đường là một yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra bệnh tim mạch, bao gồm đau tim và đột quỵ. Lượng đường trong máu cao có thể làm tổn thương động mạch, khiến chúng trở nên cứng và hẹp. Điều này có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, có thể dẫn đến đau tim hoặc đột quỵ. 

Đột quỵ 

Đột quỵ là một tình trạng nghiêm trọng xảy ra khi lượng máu cung cấp cho não bị gián đoạn hoặc giảm. Lượng đường trong máu cao có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. 

Bệnh thận 

Bệnh tiểu đường là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh thận. Lượng đường trong máu cao có thể làm tổn thương các mạch máu và các bộ lọc trong thận, dẫn đến suy thận. 

Cắt cụt chi 

Ngoài ra, lượng đường trong máu cao có thể làm tổn thương các dây thần kinh và mạch máu ở tay và chân. Điều này có thể dẫn đến nhiễm trùng, hoại tử và thậm chí cắt cụt chi. 

Các biến chứng khác 

Bệnh tiểu đường cũng có thể gây ra các biến chứng khác, bao gồm: nhiễm trùng, tổn thương thần kinh, rối loạn cương dương, thần kinh bàn chân,…

Cách phòng ngừa bệnh tiểu đường hiệu quả

Không có cách nào chắc chắn để chữa bệnh tiểu đường, nhưng có một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, bao gồm: 

– Giữ cân nặng khỏe mạnh: Thừa cân hoặc béo phì là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra bệnh tiểu đường tuýp 2. 

– Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục thường xuyên có thể giúp kiểm soát cân nặng và cải thiện sức khỏe tổng thể. 

– Ăn uống lành mạnh: Ăn uống lành mạnh có nghĩa là ăn nhiều trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt. Hạn chế ăn thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh và đồ uống có đường.

Để đảm bảo bạn có thể duy trì lối sống lành mạnh và kiểm soát bệnh tiểu đường một cách hiệu quả, bạn có thể tham gia chương trình Thay đổi lối sống – phòng ngừa Đái tháo đường tuýp 2 của DIAB. 

Chương trình như một người bạn đồng hành, hỗ trợ người bệnh tiểu đường kiểm soát đường huyết và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Chương trình được thực hiện bởi các chuyên gia y tế và dinh dưỡng có kinh nghiệm, với sự phối hợp của các bệnh viện, phòng khám và các tổ chức cộng đồng. Mục tiêu của chương trình là giúp người tham gia: 

– Giảm cân hoặc duy trì cân nặng hợp lý.

– Tăng cường vận động thể chất.

– Thay đổi chế độ ăn uống theo hướng lành mạnh, ít calo, ít carbohydrate, nhiều chất xơ và chất dinh dưỡng.

– Kiểm soát các yếu tố nguy cơ khác của bệnh đái tháo đường, chẳng hạn như huyết áp cao, cholesterol cao và hút thuốc lá.

Hơn nữa, tham gia chương trình bạn sẽ được các chuyên gia dinh dưỡng, bác sĩ tạo chế độ dinh dưỡng, vận động và thư giãn dành riêng cho bạn, dễ dàng thực hiện và duy trì lâu dài.

Đặc biệt, chương trình này không chỉ đơn thuần là một nguồn kiến thức, mà còn là một cộng đồng hỗ trợ cho người bệnh. Sự hỗ trợ từ cộng đồng này không chỉ giúp bạn tìm kiếm kiến thức và sự động viên, mà còn là nguồn động viên quý báu để bạn duy trì đúng lộ trình và thúc đẩy sự cải thiện trong cuộc sống hàng ngày của bạn.

Tham gia ngay TẠI ĐÂY.

Kết luận

Bệnh tiểu đường có nhiều nguyên nhân gây ra, nhưng với sự hiểu biết và việc duy trì lối sống lành mạnh có thể giúp ngăn ngừa bệnh và tạo ra một cuộc sống khỏe mạnh hơn. Hãy luôn theo dõi sức khỏe của bạn và nhận tư vấn từ các bác sĩ để biết thêm thông tin và hỗ trợ về bệnh tiểu đường. DiaB sẽ luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình này.